Karotis arter hastalığı inme ile sonuçlanabilen, boynumuzun her iki yanında seyreden şah damarlarımızın aterosiklerotik hastalığıdır. Bu damarlarda ani bir tıkanma olması inme ile sonuçlanır.

Karotis arter hastalığı bir çeşit kardiyovasküler hastalıktır. Aterosikleroz en önemlinedenidir. Aslında Aterosikleroz vücudun tüm damarlarında yaşlanma ile oluşan doğal bir süreçtir. Fakat bir takım etkenler bu doğal süreci hızlandırarak, bazı arterlerin erken yaşlarda daralmasına ve tıkanmasına neden olur. Yağ parçacıkları, kolesterol, kalsiyum ve diğer bazı maddeler ve hücreler arter duvarında birikerek plak adı verilen setleşmeye neden olur. Bu plaklar zamanla hacimlerini arttırarak yada üzerlerindeki düzensiz yüzeyde pıhtı oluşturarak damarın tamamen tıkanmasına neden olurlar. Şah damarının tamamen tıkanması yada bu atherosiklerotik plaktan kopan küçük kireç parçacıkları veya küçük pıhtılar beyinin içindeki küçük damarları tıkayarak inmeye neden olurlar.

Tıkalı damarın beslediği bölgelerin fonksiyonlarına bağlı olarak farklı tablolarda inme meydana gelir. Bazen bu tablo tamamen geçici olabilir. Bu duruma geçici inme ya da tıp dilinde transient ischemic attack (TIA) denir. Fonksiyon kaybı bu durumda kısa bir süre sonra, genellikle 24 saatten önce tamamen düzelir. Geçici görme kayıpları ya da bayılma atakları da bu durumdan ötürü oluşabilir. Bu nedenle bu tür belirtiler daha büyük ve kalıcı bir inmenin ön habercisi olarak değerlendirilmelidir. Nadiren bu düzelme bir haftaya kadar uzayabilir. İnmede ise meydana gelen hasar geri dönüşümsüzdür. Fakat zamanla hastanın genel durumunda düzelme ve kaybolan bazı fonksiyonların yeniden kazanılması sık görülen bir durumdur.

Karotis arter hastalığı bazen hastanın herhangi bir şikayeti yok iken rutin kontroller sırasında ortaya çıkabilir. Boyun bölgesi steteskop ile dinlendiğinde, şah damarlar üzerinde bir üfürüm duyulması doktorunuzu bu hastalık varlığı hakkında alarme eder. Bu duruma en sık koroner bypass ameliyatı yapılması gereken hastaların rutin muayeneleri sırasında rastlanır. Aterosikleroz bütün damar sistemini etkileyen bir süreç olduğu için bir damar sisteminde belirgin rahatsızlığı olan hastaların diğer damar sistemlerinde de farklı düzeylerde hastalığı olma şansı çok yüksektir. Bu nedenle bir damar sistemine müdahale edilecek hastalar mutlaka genel olarak gözden geçirilmelidir. Koroner bypass adayı hastaların aynı zamanda şah damarlarında da henüz herhangi bir rahatsızlığa neden olmayan darlıkları olabilir. Bu hastalar başarılı bir koroner bypass ameliyatı olsalar dahi, ameliyattan sonra uyanamayabilirler ya da inme geçirebilirler. Bu riski en aza indirmek için bazen her iki sisteme, ki burada koroner arter sistemi ve karotis sistemidir, birlikte ve aynı anda müdahale etmek gerekebilir.

Cerrahi

En sık uygulanan cerrahi yöntem karotis endarterektomisidir. Bu işlem sırasında damar çeperini tıkayan plak damar duvarından çıkarılır. Açılan damar primer (herhangi bir yama kullanmadan) ya da bir yama kullanılarak kapatılır. Ameliyattan sonra hasta genellikle bir gece kalp damar cerrahisi yoğun bakımında kalır. Ameliyatla ve genel durumla ilgili herhangi bir problem yok ise, hasta servisteki odasına alınır ve ortalama 5 gün içerisinde gerekli önerilerle evine gönderilir.